Katowice i Gliwice, to pierwsze miasta, które miały okazję sprawdzić możliwości autonomicznego minibusa w praktyce
2799 przewiezionych osób, ponad 400 kursów pomiędzy przystankami, 36 dni jazdy, dwa śląskie miasta i jeden pojazd autonomiczny. Tak przedstawia się liczbowe podsumowanie I etapu testów minibusa Blees BB-1 w przestrzeni publicznej. Pilotaże realizowane w IV kwartale 2023 roku, potwierdziły gotowość pojazdu do kolejnych wdrożeń w bardziej złożonych warunkach.  

Katowice i Gliwice, to pierwsze miasta, które miały okazję sprawdzić możliwości autonomicznego minibusa w praktyce. Testy stworzyły szansę, aby zaprezentować szerszej publiczności technologię wykorzystującą zaawansowane sensory, sztuczną inteligencję oraz systemy rozpoznawania obiektów 3d. Wydarzenie było również okazją do sprawdzenia innowacyjnego pojazdu w przestrzeni miejskiej oraz zbadania reakcji mieszkańców. Projekt był realizowany w okresie od 23 października do 19 grudnia.  

O ile wyznaczone trasy przejazdów były prostymi odcinkami, o tyle sama organizacja pilotaży, przypominała raczej jazdę po zawiłych serpentynach. To za sprawą skomplikowanych przepisów, które w teorii dopuszczają przeprowadzenie testów autonomicznych pojazdów na drogach publicznych, jednocześnie stawiając zaporowe wymogi do ich realizacji. W Katowicach i Gliwicach udało się to zrealizować dzięki przychylności władz miejskich i zaangażowaniu przewoźników (PKM Katowice i PKM Gliwice) oraz współpracy służb. W pierwszym przypadku kursy odbywały się w Dolinie Trzech Stawów, gdzie na dwukilometrowym odcinku rolkostrady wprowadzono tymczasową organizację ruchu. Na potrzeby realizacji testów przeniesiono ruch rowerowy na boczne pasy, a wzdłuż trasy umieszczono znaki informujące o testach. Wyznaczono także przystanki w charakterystycznych miejscach, jednak na tym etapie nie przewożono pasażerów, a wyłącznie symulowano zatrzymanie się w określonych punktach. Kolejnym krokiem był pilotaż w Gliwicach, którego scenariusz zakładał realizację kursów na krótszym odcinku, jednak na drodze publicznej, w ramach ściśle określonego rozkładu oraz przewożąc osoby na pokładzie. Z uwagi na specyfikę wydarzenia, każdy „pasażer” miał status uczestnika testów. Z kolei przejazdy, były możliwe dzięki zastosowaniu procedury wykorzystania drogi w sposób szczególny. Mimo iż 450 metrowy odcinek ulicy Akademickiej, gdzie odbywały się testy, jest stosunkowo krótki, to pod pewnymi względami stanowił wyzwanie podczas testów. Przede wszystkim to strefa w sercu kampusu Politechniki Śląskiej, gdzie odbywa się spory ruch pieszych, a w obrębie trasy trwały prace budowlane. To także droga dojazdowa dla wozów strażackich z pobliskiej komendy PSP. Mimo to Blees BB-1 ten wymagający sprawdzian zdał wzorowo, realizując około 400 autonomicznych kursów i przewożąc ok. 2800 pasażerów.

Autonomiczny pojazd na każda pogodę
Jesienna aura podczas testów stworzyła doskonałą okazję do sprawdzenia gotowości pojazdu i funkcjonowania systemu autonomii w zmiennych warunkach pogodowych. Deszcz, śnieg, niskie temperatury czy duże nasłonecznienie nie stanowiły jednak przeszkody w realizacji kursów. Scenariusze testów były realizowane zgodnie z harmonogramem, a pojazd był dostępny technicznie przez 97,6% trwania testów. Pojedyncze przestoje związane były ze standardowymi pracami serwisowymi (m.in. aktualizacją oprogramowania czy wymianą opon). Podczas pilotażu potwierdzono także wysoką sprawność systemów precyzyjnego lokalizowania pozycji pojazdu (GNSS, IMU) w zróżnicowanych otoczeniu – takich jak park z dużą liczbą drzew czy kampus zabudowany wysokimi budynkami. To ważny element, który potwierdza gotowość pojazdu do kolejnych wdrożeń w bardzo różnorodnej przestrzeni.   

Bezpieczeństwo podczas testów
Co warto podkreślić zarówno w Katowicach jak i Gliwicach, nie odnotowano sytuacji, które zagrażałyby życiu lub zdrowiu uczestników ruchu. Na terenie, po którym poruszał się BB-1 rozmieszczone zostały tablice informacyjne i znaki ostrzegawcze a przy politechnice, dodatkowo o bezpieczeństwo dbali wolontariusze. O bezpieczeństwo przejazdu dbał także lokalny operator, który nadzorował przebieg testów. Ponadto prędkość przejazdu została dostosowana do specyfiki trasy (<10 km/h w Gliwicach i <15 km/h w Katowicach). Mimo to zdarzały się pojedyncze przypadki, w których uczestnicy ruchu nie stosowali się do regulaminu wydarzenia, wybiegając na trasę, aby przekonać co pojazd zrobi w takich sytuacjach (!). System autonomii reagował jednak prawidłowo, zwalniając lub zatrzymując pojazd. W trakcie kursów nie odnotowano także zdarzeń niebezpiecznych, które wymagały nagłych interwencji lokalnego operatora. W jednostkowych przypadkach wydawał on polecenie systemowi autonomii by zwolnił, jeśli oceniał, że coś lub ktoś może zakłócić jazdę. Sytuacje były jednak incydentalne i wynikały z prewencyjnej postawy osoby nadzorującej przejazd.  

Społeczny wymiar testów
Testy autonomicznego pojazdu Blees BB-1 to wydarzenie, która należy rozpatrywać na kilku płaszczyznach. Z jednej strony to oczywiście sprawdzian dla tworzonej technologii i możliwość jej praktycznego wykorzystania. Z drugiej to szansa na zapoznanie się przez miasta i operatorów transportu z pionierskim rozwiązaniem, które zmieni oblicze komunikacji publicznej. Należy jednak wziąć pod uwagę także wpływ na opinię publiczną wynikający z pojawienia się na drogach autonomicznego minibusa. To wydarzenie wzbudziło ogromne zainteresowanie zarówno mieszkańców jak i mediów. Skalę tego zjawiska oddają statystyki. Podczas trwania testów pojawiło się ponad 500 publikacji i wzmianek w mediach lokalnych i ogólnopolskich. Informacje o BB-1 były opublikowane w serwisach informacyjnych 10 najbardziej opiniotwórczych mediów w Polsce a pojazd był prezentowany w programach na żywo w największych stacjach telewizyjnych i radiowych. Duża popularność projektu, zaowocowała także sporą liczbą osób zainteresowanych przejazdem, nie tylko ze Śląska, ale także z całego kraju. Rekordziści, aby móc osobiście przekonać się jak jeździ pierwszy polski autonomiczny minibus, przyjechali specjalnie z Bydgoszczy czy Białegostoku.  

Jednym z założeń pilotażu było także zbadanie reakcji przechodniów i osób biorących udział w testach, aby określić postawy wobec autonomicznego autobusu, poznać jego ocenę oraz zweryfikować czytelność systemu informacji pasażerskiej (SIP). Organizatorem badań w tym zakresie są naukowcy z Politechniki Śląskiej i Uniwersytetu Śląskiego, którzy opracowują 300 ankiet zebranych podczas testów (wyniki opublikujemy niebawem na naszym blogu).  

Autonomia to przyszłość transportu publicznego
Jesienne testy potwierdziły gotowość technologiczną i organizacyjną zespołu Blees do dalszego rozwoju projektu polskiego autonomicznego minibusa. Biorąc pod uwagę duże zainteresowanie pojazdem, pozytywne opinie oraz pomyślnie zrealizowane pierwsze pilotaże, jesteśmy przekonani, że w perspektywie kilku lat pojazdy autonomiczne uzupełnią tabor przewoźników w Polsce i Europie. W ten sposób pomogą ograniczyć koszty operacyjne transportu zbiorowego, rozwiążą problem deficytu kierowców zawodowych oraz usprawnią realizację połączeń na trasach, gdzie obecnie jest to nieefektywne. Autonomiczne pojazdy zapewnią także większe bezpieczeństwo przejazdów oraz zmniejszą negatywny wpływ transportu na środowisko naturalne. Każde kolejne wdrożenie zbliża nas do realizacji tych celów, dlatego w harmonogramie na 2024 rok, zaplanowane są pilotaże, które ponownie będą realizowane z udziałem pasażerów. O szczegółach poinformujemy w naszych kanałach w social mediach.  

Pomyślny przebieg testów, to również wyraźny sygnał, dla ustawodawców, że rozwój transportu autonomicznego nabiera tempa. Liczymy, że efekty naszej pracy dadzą impuls do pozytywnych zmian legislacyjnych, które pomogą wprowadzić na rynek pierwszy w Europie autonomiczny autobus z homologacją. Jak potwierdziły pilotaże, jest szansa, że będzie to polski projekt.