Informacja o plikach cookies
Ta strona korzysta z ciasteczek aby świadczyć usługi na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.
Blees > Warto wiedzieć > Alternatywne formy mobilności po pandemii – efekty wdrożeń transportu na żądanie na świecie.
14 stycznia 2022

Alternatywne formy mobilności po pandemii – efekty wdrożeń transportu na żądanie na świecie.

Pandemia COVID-19 i jej wpływ na komunikację zbiorową

Pandemia wywołana przez COVID-19 wpłynęła na wiele obszarów naszej codzienności. Zostaliśmy zmuszeni do przeorganizowania życia społecznego, rodzinnego, ale również do odnalezienia się w nowej rzeczywistości zawodowej, nieczęsto bardzo wymagającej dla wielu z nas. Sytuacja ta mocno uderzyła również w sposób przemieszczania się, a komunikacja zbiorowa to obszar istotnie dotknięty rozprzestrzenianiem się pandemii.

Te specyficzne czasy spowodowały, że cyfryzacja pewnych obszarów nastąpiła dużo szybciej, niż mogliśmy się spodziewać, a dodatkowo pokazały nam, jak bardzo technologia może usprawnić procesy. Ukształtowały się nowe warunki pracy, które z pewnością pozostaną z nami na długo. Ludzie w większości nie będą musieli już codziennie dojeżdżać do biur, a pytanie czy posiadanie prywatnego samochodu jest konieczne będziemy sobie zadawać coraz częściej.

Uważam, że nowo kształtujące się potrzeby ludzi otwierają też drzwi dla dotychczas mało popularnych rozwiązań. Mam tutaj na myśli elastyczne linie w transporcie publicznym – zwane inaczej Transportem na żądanie (ang. Demand responsive transport – DRT). W tej formie transportu publicznego nie ma stałych linii, po których porusza się autobus (a raczej bus 9-cio osobowy), tak samo jak nie mamy stałych godzin odjazdów/przyjazdów. Te elementy są determinowane przez zgłoszenia pasażerów w aplikacji oraz algorytm, który tak przelicza zamówienia, aby podczas jednego przejazdu zabrać jak najwięcej pasażerów oraz dowieźć lub odebrać pasażera zgodnie z tym co zamówił w aplikacji.

Można powiedzieć, że taka elastyczność wręcz idealnie wpisuje się w zmiany, jakie się zadziały w naszym codziennym życiu przez pandemię, ale czy transport na żądanie rzeczywiście może się stać ważnym elementem uzupełniającym regularną komunikację publiczną? Z pewnością można zauważyć, że coraz więcej miast na świecie decyduje się na uruchomienie takiej usługi, a co za tym idzie pojawia się coraz więcej danych na ten temat. Uruchamiana jest ona np. na osiedlach oddalonych od centrów miast i dowozi mieszkańców do najbliższych, dobrze skomunikowanych, przystanków autobusowych, gdzie kursuje regularna linia.

Aby przybliżyć i zainteresować Was tą jeszcze mało popularną usługą w naszym kraju, poniżej wybrałem i opisałem trzy wdrożenia, które wystartowały w 2019 roku.

Studium przypadków wdrażania DRT na świecie

Wdrożenie nr 1.

Miasto: Birmingham
Wdrożenie usługi: Grudzień 2019
Liczba pojazdów: 6
Obszar działania usługi: 22 km2
Godziny dostępności usługi: Pon. – pt. 6:00 – 20:00 Sob. – 10:00 do 20:00
Średni czas oczekiwania na transport: 7 minut z punktualnością 96%

Jednym z przykładów wdrożenia transportu na żądanie jest miasto Birmingham we wschodniej części Stanów Zjednoczonych, w stanie Alabama. W 2019 r., Brookings Institute, na prośbę władz miasta przeprowadziło badanie,
z którego wynikało, że szanse na zatrudnienie dla osób, które nie posiadają auta jest mniejsze niż tych, które pojazd posiadały. Różnica ta wynikała z faktu, że czas dojazdu publicznym środkiem transportu do okolicznych miejsc pracy dawał o 50 razy mniejszą szansę na dojazd do pracy w przeciągu 40 min. niż prywatnym środkiem transportu. Rezultat ten był spowodowany ograniczeniami budżetu oraz zasobów miasta.

Aby rozwiązać opisany powyżej problem w grudniu 2019 r. władze miasta Birmingham podjęły decyzję o współpracy z firmą zewnętrzną w celu wdrożenia w tym obszarze transportu publicznego dostosowanego do potrzeb mieszkańców. Nowa usługa miała zapewnić przystępny cenowo tranzyt zbiorowy ze szczególnym uwzględnieniem dojazdu do szpitala, szkoły i pracy w ciągu 30 min. Zamawianie usługi DTR zostało umożliwione przy pomocy aplikacji mobilnej lub telefonu. Pojazdy obsługujące pasażerów zostały dostosowane do potrzeb osób na wózkach inwalidzkich oraz zaopatrzone w system płatności elektronicznej. Obszar serwisu objął 22 km2 i był obsługiwany przez 6 pojazdów kursujących w godz. 6:00 – 20:00 w ciągu tygodnia oraz od 10: 00 do 20: 00 w soboty.

Efektem wdrożenia transportu na żądanie w mieście Birmingham i tym samym pokrycia białych plam transportowych jest zwiększenie dostępu całej populacji miasta do miejsc pracy, opieki zdrowotnej oraz szkolnictwa. Średni czas oczekiwania na transport to aktualnie 7 minut z punktualnością 96%. Od momentu wdrożenia usługi, a następnie przez okres trwania pandemii COVID-19, transport na życzenie był dostosowywany w sposób elastyczny do potrzeb pasażerów. Aktualnie DRT zapewnia połączenia z krytycznymi węzłami komunikacyjnymi takimi jak sklepy spożywcze i placówki medyczne. Usługa funkcjonuje również jako uzupełnienie istniejącego tranzytu – Birmingham Intermodal Facility. Transport na żądanie okazał się cennym rozwiązaniem, które sprawiło, że komunikacja zbiorowa stała się przystępna cenowo i dostępna dla wszystkich, co poprawiło jakość życia w mieście.

Wdrożenie nr 2.

Miasto: Tel Awiw i okoliczne miasta Bnei Brak, Ramat Gan i Giv’atayim
Wdrożenie usługi: Kwiecień 2019
Liczba pojazdów: Początkowo 40, aktualnie 100.
Obszar działania usługi: 104 km2
Godziny dostępności usługi: godz. 6:00 – 23:00 w dni powszednie.
Średnia dzienna liczba przejazdów: 5 000

Kolejnym przykładem jest rozwiązanie, które wprowadziło państwo Izrael. W kwietniu 2019r. władze postawiły sobie pytanie, jak sprawić, aby dynamiczny transport publiczny na żądanie mógł stanowić atrakcyjną alternatywę dla pojazdów prywatnych, zmniejszając tym samym zatory drogowe w kraju. W związku z powyższym, Ministerstwo Finansów i Transportu podjęło decyzję o wdrożeniu programu pilotażowego o nazwie Bubble Dan – jest to największy dotowany projekt wdrożenia transportu publicznego na żądanie.

Usługa transportu publicznego dostosowanego do indywidualnych potrzeb została wdrożona na obszarze 104 km2, obejmującym Tel Awiw i okoliczne miasta Bnei Brak, Ramat Gan i Giv’atayim. Transport na żądanie jest obsługiwany w łatwy sposób poprzez aplikację mobilną do zamawiania usługi wspólnego przejazdu. Zastrzeżony algorytm kieruje kierowców autobusów oraz pasażerów do pobliskich wirtualnych przystanków autobusowych w celu bezproblemowego odbioru i wysiadki, bez długich objazdów lub niewygodnych stałych tras. Trasy są obsługiwane przez transport na żądanie w godz. 6:00 – 23:00 w dni powszednie.

W niecały rok projekt Bubble powiększył swoją flotę z 40 do 100 pojazdów, w tym o minibusy marki Mercedes-Benz Sprinter i pojazdy dostępne dla wózków inwalidzkich. Pojazdy programu Bubble mogą korzystać z wydzielonych pasów komunikacji miejskiej, a wszystkie autobusy są wyposażone w ekran (IVS), który wyświetla pasażerom status podróży w czasie rzeczywistym. Elastyczność technologii na żądanie sprawia, że ​​ usługa Bubble jest charakterystyczna
i innowacyjna. W trakcie pandemii COVID-19 projekt Bubble dynamicznie dostosowywał się do potrzeb pracowników w Tel Awiwie i okolicach. Zaimplementowano dla pasażerów nowe środki bezpieczeństwa, takie jak ograniczenie pojemności pojazdów w celu zapewnienia dystansu społecznego. Rozszerzono teren o pięć nowych miast ze szczególnym uwzględnieniem szpitali w środkowym Izraelu.

Na początku 2020 r. projekt Bubble stał się natychmiastowym hitem, rejestrując 1000 przejazdów w ciągu pierwszych 34 godzin pracy. Aktualnie usługa świadczy prawie 5000 przejazdów dziennie. W III kwartale 2020 r. projekt Bubble osiągnął swój szczyt i zarejestrował 1 000 000 obsługiwanych przejazdów. Pasażerowie chwalą intuicyjny interfejs i wygodę aplikacji mobilnej. Ze względu na sukces Bubble planowane jest zaimplementowanie usługi na żądanie
w miastach ościennych.

Wdrożenie nr 3.

Miasto: Paryż
Wdrożenie usługi: Luty 2019
Liczba pojazdów: 7 w godzinach szczytu, 3 poza godzinami szczytu.
Obszar działania usługi: 11 gmin, zamieszkiwanych przez 23 000 mieszkańców
Średnia miesięczna liczba zamówionych przejazdów: 12 000 z czego 95% rezerwacji dokonywanych jest za pomocą aplikacji mobilnej.

Kolejnym przykładem miasta, które podjęło się wdrożenia transportu na żądanie jest stolica Francji – Paryż. Powodem, dla którego władze miasta zaczęły myśleć o wdrożeniu DRT w regionie paryskim była konieczność dostosowania transportu publicznego do potrzeb mieszkańców z obszarów podmiejskich. Plan obejmował uzupełnienie standardowych środków transportu, takich jak autobus lub pociąg o alternatywny sposób podróżowania. Kolejnym katalizatorem dla wdrożenia DRT była różnorodność współistniejących rozwiązań tranzytowych działających poza miastem, zarządzanych przez różnych przewoźników, którzy stosowali odmienne narzędzia do ich obsługi.

W 2019 r. władze miasta zdecydowały się na zaimplementowanie nowego rozwiązania, jakim był transport na żądanie. Pierwszym z podjętych działań było wydzielenie obszaru 11 gmin, zamieszkiwanych przez 23 000 mieszkańców, na którym została wdrożona pilotażowa usługa. Do obsługi terenu przeznaczono 7 autobusów kursujących w godzinach szczytu oraz 3 pojazdy obsługujące pasażerów poza szczytem. Rezerwacja przejazdu odbywała się w czasie rzeczywistym lub z wyprzedzeniem poprzez wpisanie w aplikację mobilną żądania na przejazd, telefonicznego zgłoszenia lub za pośrednictwem strony internetowej.

Aby zintegrować wszystkich potencjalnych operatorów tranzytu, opracowano nową funkcjonalność – tzw. „multiterenowość”. Usługa ta pozwoliła na zarządzanie różnymi firmami transportowymi poprzez jedną wspólną platformę. Serwis ten pozwolił na koordynację pracy Zarządu Transportu Miejskiego, która obejmowała kilka obszarów tranzytowych. System umożliwił dostosowanie parametrów przejazdu do konfiguracji zgłaszanego zapotrzebowania na usługę oraz liczby i rodzaju pojazdów.

Usługa transportu na żądanie w Paryżu cały czas się rozwija i aktualnie obsługuje 12 000 przejazdów miesięcznie z czego 95% rezerwacji dokonywanych jest za pomocą aplikacji mobilnej. Średnio aplikacja jest pobierana 400 razy na miesiąc. Według danych, wdrożenie usługi DTR pozwoliło na zredukowanie liczby prywatnych pojazdów na drogach
w regionie paryskim o 25%

Planowane jest, że do 2022 roku usługa reagująca na zapotrzebowanie transportowe będzie obejmowała 40 regionów Paryża oraz, że Unikalne Centrum Rezerwacji będzie w stanie obsłużyć prawie 60 000 żądań przejazdu DRT miesięcznie, podzielonych na 40 sieci i zarządzanych przez ponad ośmiu różnych operatorów tranzytowych.

Transport reagujący na zapotrzebowanie – wnioski

Na przykładzie opisanych powyżej trzech miast można wywnioskować, że ze społecznego punktu widzenia transport reagujący na zapotrzebowanie (DRT) pozytywnie wpływa na mobilność osób mieszkających na obszarach podmiejskich i skutecznie wspiera likwidowanie białych plam transportowych. Gdy spojrzymy na to dodatkowo z perspektywy zmian, jakie wywołała pandemia, myślę, że taka forma transportu jeszcze lepiej wpisuje się w nasze potrzeby, a co za tym idzie korzyści jakie może dać są jeszcze większe.

Nie podejmuję się oceny czy DRT stanie się kluczowym narzędziem uzupełniającym transport publiczny, ale mając na uwadze efekty wdrożeń na świecie, zmiany społeczne, oraz znaczący rozwój dostępności technologii wykorzystywanej do obsługi DRT, uważam, że warto rozwijać i wdrażać tę gałąź transportu publicznego.

Mam nadzieję, że już za klika miesięcy będę mógł się z Wami podzielić danymi z wdrożeń w Polsce.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Zostaw swój adres e-mail, skontaktuję się
z Tobą i przedstawię więcej informacji.

    Mikołaj Kwiatkowski
    Manager ds. rozwoju biznesu - ekspert w zakresie pojazdów autonomicznych, nowych technologii i mobilności.
    +48 790 302 803